10 meest gestelde vragen over pensioensparen

1. Wat is pensioensparen

Pensioensparen is een vorm van langetermijnsparen om aanvullend pensioen op te bouwen bovenop je wettelijke pensioen. Dit is een handige manier om je levensstandaard te behouden nadat je op pensioen gaat, gezien het wettelijke pensioen voor vele mensen niet voldoende is. De overheid steunt pensioensparen door jaarlijks fiscale voordelen te geven voor pensioenspaarders.

In 2024 kan je kiezen tussen 2 fiscale maximumbedragen, namelijk €1020 of €1310. Kies je ervoor €1020 te sparen, dan krijg je 30% belastingvermindering (ofwel €306). Spaar je €1310, dan krijg je 25% (of €327,5) belastingvermindering.

2. Welke opties zijn er voor pensioensparen?

Er zijn twee grote formules of ‘takken’ om aan pensioensparen te doen, namelijk via tak 21 of tak 23. Het grote verschil tussen beide ligt hem in de financiële producten die gebruikt worden om te sparen, en dus ook de volatiliteit ervan.
Tak 21 pensioensparen is het op veilig spelen. Je zet je geld opzij en krijgt hiervoor een vaste rentevoet (en eventuele winstdeelname) voor in de plaats. Je weet bijna exact wat je geld op het einde van de rit zal opbrengen. Je loopt geen risico op grote verliezen, maar je zal ook geen grote winsten boeken.

Bij tak 23 pensioensparen wordt je spaargeld belegd in producten die de financiële markt volgen, zoals aandelen en obligaties. Je bent niet zeker van je eindkapitaal en kan niet genieten van vooraf vastgelegde rente. Je risico ligt dus hoger, maar je opbrengst zal in alle waarschijnlijkheid ook hoger liggen indien je op deze manier spaart voor een langere periode.

3. Hoe kies je tussen tak 21 of tak 23 pensioensparen?

Deze keuze hangt af van hoeveel risico je wil lopen met je kapitaal. Ben je op zoek naar zekerheid of wil je dat je spaarkapitaal op het einde van de rit gegroeid is? In beide gevallen kan je immers genieten van fiscale voordelen.

Sta je ver van je pensioen af? Dan wordt over het algemeen tak 23 aangeraden. Je loopt meer risico, maar de financiële schommelingen balanceren zichzelf over het algemeen uit wanneer je spaart over een langere periode.

Sta je dicht bij je pensioen? Dan kies je best voor een tak 21 pensioenspaarverzekering, omdat je minder tijd hebt om de eventuele verliezen weer goed te maken. Je gespaarde kapitaal zal geen risico lopen om in waarde te verminderen.

4. Zijn er instapkosten of uitstapkosten bij pensioensparen?

Bij een pensioenspaarfonds zijn de instapkosten en uitstapkosten afhankelijk van de bank waarbij je spaart en het fonds waar zij in beleggen. Op elk bedrag dat je stort om te sparen zal je deze kost betalen, gezien er per storting een aankoop van aandelen of obligaties zal gebeuren op de financiële markt. Gelukkig zijn deze relatief laag, en liggen ze meestal rond de 2 à 3 procent. Ook kan het zijn dat je jaarlijkse beheerskosten moet betalen. Vraag voor het afsluiten van je pensioenspaarfonds steeds een overzicht van deze kosten op bij je bank.

Ook bij een pensioenspaarverzekering betaal je vooraf vastgelegde toetredingskosten. Deze kan je op voorhand raadplegen op de productfiche. Deze kunnen, afhankelijk van de verzekeraar waarvoor je kiest, wat hoger liggen dan bij een pensioenspaarfonds omdat je spaargeld beschermd is en je hier jaarlijks een vaste rente voor in de plaats krijgt.

5. Hoeveel brengt pensioensparen op?

Hoeveel je pensioensparen op het einde van de rit zal opbrengen hangt af van de startdatum en het jaarlijkse bedrag dat je wil sparen. Hoe jonger je ermee begint, hoe groter je eindkapitaal uiteraard zal zijn.

Begin je vroeg genoeg met pensioensparen? Dan kan je tot wel €105.000 bekomen. Natuurlijk is dit niet gegarandeerd, en hangt veel af van wanneer je begint en of je in een pensioenspaarfonds of een pensioenspaarverzekering spaart. Bij fondsen hangt er uiteraard ook veel af van de strategie die je kiest, en het is natuurlijk ook niet mogelijk de evolutie van de financiële markten te voorspellen. Kijkende naar de afgelopen 10 jaar bracht pensioensparen een gemiddeld jaarlijks rendement van 6% op.

Start je op je 25 jaar met pensioensparen? Dan kan je van een totaal fiscaal voordeel van €11.880 genieten. Begin je pas op je 45ste? Dan is dit slechts €5.940.

6. Van bank of verzekeraar veranderen: kan je je pensioensparen laten staan?

Je pensioenspaarfonds of pensioenspaarverzekering bij je oude bank laten staan wanneer je overstapt, is geen enkel probleem. Vergelijk zeker de kosten, prestaties en voorwaarden van de verschillende pensioenspaarproducten en bekijk of het de moeite waard kan zijn om je spaarkapitaal toch over te zetten naar je nieuwe bank. Wil je je pensioensparen toch overzetten? Hou dan rekening met transferkosten. Hoeveel deze bedragen kan je terugvinden in de productfiche van je pensioenspaarproduct dat je ontvangt bij het afsluiten.

7. Kan je beginnen met pensioensparen na je 50ste?

Is je 50ste verjaardag al voorbij? Dan bestaat de kans dat pensioensparen voor jou niet meer de beste spaaroplossing is. De minimumlooptijd is 10 jaar en op je 60ste verjaardag zal er op het gespaarde bedrag een anticipatieve heffing van 8% ingehouden worden. Pensioensparen kan nog interessant zijn wanneer je elk jaar het maximumbedrag spaart. Na je 60ste kan je ook nog belastingvrij doorsparen en toch nog genieten van de fiscale voordelen. Vraag zeker meer informatie bij je bank of verzekeraar.

8. Kan je je pensioensparen opnemen voor je pensioenleeftijd?

Je pensioensparen opnemen voor je pensioenleeftijd is mogelijk. Het nadeel is dat je hier een zware boete op zal moeten betalen: 33% van het opgevraagde kapitaal (+ gemeentebelasting). Bovenop deze fiscale boete zal je ook uitstapkosten of een afkoopvergoeding moeten betalen op je gespaarde bedrag. Dit kan je dus duur komen te staan. Heb je dringend geld nodig? Dan is het misschien interessanter om bij je bank na te vragen of je een persoonlijke lening kan afsluiten.

Ben je voorbij de 60 en ben je beginnen te sparen voor je 55ste? Dan kan je je kapitaal opnemen zonder bijkomende kosten, op voorwaarde dan de anticipatieve heffing van 8% is voldaan.

9. Wanneer stort je best je spaarbedrag voor pensioensparen?

Je kan steeds zelf de keuze maken of je maandelijkse stortingen wil uitvoeren of 1x per jaar het volledige bedrag overmaakt op je pensioenspaarrekening. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat het het interessantst is om elk jaar je storting begin januari uit te voeren. De minst interessante strategie is om te wachten met je storting tot eind december.

10. Kan je als zelfstandige aan pensioensparen doen?

Ben je zelfstandige? Dan is het zeker aan te raden om aan pensioensparen te doen. Zoals je wel weet zal je wettelijk pensioen bijzonder laag liggen. Via een pensioenspaarfonds of een pensioenspaarverzekering kan je je aanvullend pensioen opbouwen en genieten van aantrekkelijke fiscale voordelen. Maar je hebt meer opties dan standaard pensioensparen:

Je hebt geen vennootschap:
Dan kan je sparen via de VAPZ-formule, het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen. Je spaart in tak 21 en krijgt dus een vaste rentevoet. Bijkomend kan je genieten van verminderde sociale bijdragen. Ook kan je kiezen voor een POZ, een Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen. Deze formule laat toe te sparen in tak 23, en kan je dus potentieel meer rendement bekomen.

Ben je op zoek naar een zo groot mogelijk fiscaal voordeel? Dan kies je beter voor een VAPZ. Ben je voornamelijk op zoek naar kapitaalgroei? Dan is POZ wellicht een betere keuze. Wil je optimaal gebruik maken van de voordelen, dan kan je beide formules combineren.

Je hebt een vennootschap:
Dan kan je een IPT, ofwel Individuele Pensioentoezegging, afsluiten. In dit geval stort je vennootschap de bijdrage voor je IPT, en is dit volledig fiscaal aftrekbaar.